PABUROT WAY SAMA
Kadudahan nang daan ang mga kompaniya sa lana nga abtik pa sa kilat nga makapasaka sa presyo sa lana sa Pilipinas bisan mohana pa lang gani pag-usbaw ang presyo sa lana sa merkado sa kalibotan. Apan kon mobarato ang lana sa merkado sa kalibotan, mas hinay pa sa umang nga mopa-us-os sa presyo, ginamit ang kinaham nilang panagang nga baleg tulo ka buwan ang ilang karaang imbentaryo.
Mas kadudahan ang nahitabo gahapon: Nitidlom ang presyo sa lana sa merkado sa kalibotan ngadto sa $47 matag baril; apan gipasakaan sa higanteng mga kompaniya sa lana ang diesel og P1.50 matag litro ug ang gasolina ug kerosene baleg P1 matag litro.
-o0o-
Ang mga kompaniya sa lana wa na maghisgot sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan. Ang bag-o nilang sukaranan? Ang pagsaka sa gasto sa ilang produksyon. Wa sila magtagad pagpatin-aw unsa kadako ang pagsaka sa gasto sa ilang operasyon, igo bang makapapas sa benepisyo sa dakong pagtidlom sa presyo sa lana tungod sa paghiyos sa kalibotanong demanda.
Labaw nang wa sila mohatag og detalye unsay nakapasaka sa gasto sa produksiyon. Espesyal bang lana gikan sa laing planeta ang gigamit pagpaandar sa ilang refineries sa lana ug pagpadagan sa ilang tankers nga nihakot sa ilang mga produkto? O nagkatol lang ilang kamot paghakop og dugang ginansiya?
-o0o-
Nagkadugay nagkaway uwaw ang mga kompaniya sa lana. Wa nay pupanagana ni kaikog nga mopaburot sa ilang presyo, sa way pagpaabot og katuohan nga sukaranan nga ilang mapasalipdan. Nahadlok kong sa mosunod nilang pagpasaka sa presyo gamiton nang mosunod nga mga hinungdan:
· Dako ang gasto sa umaabot nga kasal sa ilang anak;
· Mas dako ang amot nga gibungat sa mga modagan pagka presidente ug pagka senador sa piniliay sunod tuig;
· Nagkadungan ang taga BOC, BIR ug hastang DOE pagpangilkil nila; ug
· Mamakasyon ang tibuok nilang pamilya sa Uropa.
-o0o-
Ang deregulasyon sa industriya sa lana gipasikad sa pasalig nga ang gawasnong kumpetinsiya tali sa mga kompaniya sa lana mosangpot sa pinuhalay ug sa mas ubos nga presyo sa lana. Apan inay mag-indigay, ang mga kompaniya sa lana gihatagan na man hinuon sa hingpit nga kagawasan pagpahimus ug pagsupsop sa nihit nang daan nga kita sa kinabag-an sa katawhan pinaagi sa way kinutoban nga pagpaburot sa ilang ginansiya.
Ang mga alternatibo sa deregulasyon utrong gisaway: (1) Ang pagbanhaw sa OPSF nagkahulogan og dugang palas-unon sa mga magbubuhis; ug (2) ang pagbanos sa kagamhanan pagpanag-iya sa industriya sa lana mas kuyaw kon pasikaran ang laksot nga agi sa mga politiko sa pagduma sa mga patigayon. Bisan unsang sistema mahimong abusohan kon mangiyugpos lang ang katawhan. Apan kon magkahiusa sila ug magpakabana, way bisan unsang maniobra nga makalusot. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
