Dumb cards ni Noynoy
Kon jeepney driver o operator ka ug wa magtagad pagkobra sa gipasalig nga fuel subsidy hangtod karon, tulo ka buwan na human ilusad ang Pantawid Pasada Program ni Presidente Noynoy Aquino, ayaw kabalaka. Normal ang imong panghunahuna. Ug wa ka mag-inusara. Mayoriya sa PUJ drivers ug operators wa sab kakita og panginahanglan sa pagduhig sa ilang kaugalingon sa komplikado kaayong sistema alang sa taphaw kaayong ulug-ulog. P1,050 ra ang fuel subsidy nga gigahin alang sa matag lehitimo nga PUJ. Aron maapud-apod, ang Malakanyang niggasto og minilyon ka pesos aron ipatik og smart cards. Dihang gisaway ang wa kinahanglana nga gasto, gikilkilan nila ang higanteng mga kompaniya pagsawo sa responsibilidad.-o0o-
Ang smart cards, aron di maggamit ni bisan kinsa, gisukipan sa license plate number ug chassis number sa PUJ. Maong dugay nga nahuman pagpatik. Mayo pa gilusad, apan Hunyo nang naapud-apod sa Sugbo ug ubang lalawigan gawas sa Metro Manila. Nipasabot hinuon ang Malakanyang nga tukma lang ang pagsukip og daghang security features kay ang smart cards mao ra gihapoy gamiton sa paghatag og dugang hinabang kon magpadayon ang paglayat sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan. Nasobrahan ra ang paglantaw sa Pamunoang Aquino sa layong unahan, nga napandol na hinuon sa unang batakang mga lakang pagpatuman sa ambisyuso nga programa.-o0o-
Ang Malakanyang nihukom sa paghimo og laing sapaw sa burukrasya, nga gikaintapan nga luya nang daan. Nisangpot ni sa grabeng kalangay sa pag-apud-apod ug sa mas grabeng kahasol alang sa beneficiaries pagkuha sa cards. Maong, inay mouban sa kaguliyang, ang mayoriya sa drivers ug operators nipili sa di na lang pagkuha sa ilang cards. Ug wa sila masayop. Kay ang pipila nga namasin pagkuha sa cards nahiagom sa mas dakong kabawo. Hangtod karon, pila na ka semana human nadawat ang cards, ug human sa pila ka semana pagpangita sa gasoline stations nga makabasa sa cards, wa pa gyod mapundohi sa gisaad nga fuel subsidy.-o0o-
Ang labing dakong insulto ning binuang nga programa mao ni:- Kon ang imong ruta tua sa Carcar o mas layo pa sa habagatan, ang kinadul-an nga gasoline station nga makabasa sa imong card naa sa Minglanilla;
- Kon taga Danao o mas layo pa sa amihanan, ang labing duol nga makobrahan sa subsidy mao ang gasoline station sa Consolacion;
- Kon taga Carmen ug ubang lagyong lungsod sa Bohol, palihug pag-full tank aron makabiyahe paingon sa Tagbilaran;
- Kon taga Tanjay ug mas layo pa sa Negros Oriental, pangaliya lang nga di molapas sa P1,000 ang gasto sa biyahe paingon sa Dumaguete; ug
- Kon taga Siquijor ka, pasayloa, wa katultol ang bag-ong nagtungkawo sa Malakanyang sa inyong isla, busa kinahanglan kang motabok sa Dumaguete. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
Sukwahi sa CBCP
Silang kanhi Manila City Mayor Lito Atienza ug Atty. Romulo Macalintal wa igdungog nga matinabangon sa Simbahang Katoliko. Ang ilang kampanya pagpangolekta og kuwarta aron ipamalit og mga sakyanan alang sa mga obispo mahimong maoy labing una nilang nahimo alang sa simbahan. Maong angayng magsusi ang kadagkoan sa Simbahang Katoliko sa tuyo sa paglibot nilang Atienza ug Macalintal sa tibuok nasud ginamit ang ngan sa mga obispo. Nahibung ko nganong si Arsobispo Jose Palma sa Sugbo ang usa sa labing unang nihangop ug nipaluyo sa ilang kampanya. Nga siya man unta ang nideklarar, isip sunod nga presidente sa Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP), nga hashasan na nila pag-ayo ang mga hinabang nga ilang dawaton. -o0o-
Bisan ang mga opisyal sa CBCP nga naapil sa eskandalo sa ilang pagpangayo ug pagdawat og mga sakyanan gikan ni kanhi presidente Gloria Arroyo ug sa Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) nipadayag og kabalaka sa implikasyon sa gihimo nilang Atienza ug Macalintal. Pipila nila nitataw nga samtang wa sila mosupak di sab nila dasigon ang kampanya. Kay unsa man tuod ang garantiya nga ang nahiagoman nilang eskandalo sa PCSO--kakadudahan sa tinubdan sa hinabang ug katuyoan sa pagtabang--malikayan na ba sa bag-ong gitanyag nga mga hinabang? Lunlon ba gyong simpatiya sa mga obispo ang nakaaghat nilang Atienza ug Macalintal? -o0o-
Si Atienza usa sa lunod-patay nga mga dumadapig ni kanhi presidente Arroyo. Si Macalintal abogado ni Arroyo sa iyang mga kaso sa piniliay. Apil na sa bag-ong nabanhaw nga mga pasangil sa lapad nga pagtikas sa piniliayng presidensiyal sa 2004. Maong may sukaranan ang pagduda nga nisihag ang kamot ni Arroyo sa ilang salida. Mayoriya sa mga obispo ug kaparian niklaro na nga di mga sakyanan ang labing dinaliang hinabang nga gikinahanglan sa mga programa sa ilang mga parokya batok sa kakabos ug kagutom. Nganong mangugat man silang Atienza ug Macalintal nga gasahan gyong mga obispo og mga sakyanan? -o0o-
Gawas pa, di ang bag-ong liderato sa PCSO, ni ang Malakanyang, ang nibakwi sa mga sakyanan gikan sa mga obispo. Ang kadagkoan sa CBCP mismo maoy nipahibawo sa mga senador nga iuli nilang mga sakyanan sa labing daling panahon human sa ilang pagpangayo og pasaylo sa publiko. Sa ato pa, ang kampanya nilang Atienza ug Macalintal di makahatag og kauwanan ngadto sa pamunoan ni Presidente Noynoy Aquino, kon mao man nay tinuod nilang tuyo. Kon dili igo lang hinuon nga mosukwahi sa determinadong paningkamot sa kinabag-an sa mga obispo paghaw-as sa Simbahang Katoliko gikan sa gahong sa pakauwaw sa pipila sa ilang mga sakop. Kansang nabisto nga mga binuhatan, segun sa opisyal nga pamahayag sa CBCP, nisukwahi sa ilang kaugalingong mga wali. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
Apiking mga pirata
Kinsa may di gusto og barato? Sama sa daghang Sugbuanon, sige sab kong pamalit og pirated nga DVDs. Di na kong kahinumdom kanus-a kataposang nakasud og sinehan kay hapit tanang bag-ong pelikula mas una pa nakong makit-an pinaagi sa DVDs. Nganong maghuwat man tuod sa legal nga bersiyon sa pelikula? Mahal nang pulta sa sinehan, lisod pa kaayong trapiko paingon didto, mas lisod pang pagpangita og parkinganan ug, tungod sa kaluya na sa panglawas kay nagkahinog nang pangedaron, kuyaw pang matakdan og kagaw kon may magpatuyang lang og ubo sa sud. Mas lisod pangitaon ang genuine nga DVDs, puwerte pa gyong mahala. -o0o-
Apan matag palit nakog pirated nga DVD, may gamay gyong tingog nga mabati nga sayop ang akong gihimo. Nga nakaapil gyod ko sa dakong kahiwian. Nga nakatampo ko sa pagsabotahe sa usa ka lehitimong industriya. Lisod pagsimpatiya sa mga artista ug mga mag-aawit nga pulos bantogan ug adunahan. Ang pirated DVDs di tingali makahulga sa nagtumpi nilang katigayonan. Apan di magamit ang samang argumento alang sa gagmayng naglihok sa industriya. Nga maoy unang maigo ug makulban og kaldero sa pagtidlom sa kita sa mga pelikula ug mga kanta. Ang padayong pagtidlom sa gidaghanon ug kalidad sa lokal nga mga kanta ug pelikula nagkahulogan nga kaliboan ka kabos nga mga anak sa singot ang nawad-an og panginabuhi. -o0o-
Sa niaging adlaw, akong nahibaw-an nga nanera na ang usa sa among kinaham nga palitanan og pirated nga DVDs. Ang mga tindera nipasidaan na namong daan nga pila na ka semana silang wa maabti og bag-ong mga pelikula. Kay ang labing dako nilang tinubdan sa Quiapo, matod nila, giparonda ni Presidente Noynoy Aquino. Nagkagamay nang ilang mga suki. Kay sa matag balik mao ra man gihapong DVDs ang ilang nakit-an. Tungod sa padayong pagtidlom sa ilang halin, ang mga tagduma sa mga tindahan nakahukom nga mangandado lang una. Ang ubang susamang mga tindahan akong nahibaw-an nga nagmingaw ug hapit na sab manera. -o0o-
Matod sa mga tindera lahi ni sa nangaging mga pagpanakop. Nga iuli rang nasakmit nga DVDs kon mabayran sa ilang suppliers ang dagkong kantidad nga gibungat sa mga polis. Ang lapad nga ronda nga gipasiugdahan sa National Bureau of Investigation (NBI) sa Quiapo sayo ning buwana ilang gihulagway nga tininuod ug wa na gyoy uliay. Pipila ka negosyante sa Sugbo nakadungog sab nga labihang lisora nang pagpayuhot og luhong mga sakyanan. Kay gipig-otan na sang Pres. Aquino ang naandang mga lutsanan. Nanghinaot silang wa badlonga ang karaang mga sindikato aron lang pulihan og bag-o. Ang akong kaguol nga wa nay bag-ong DVDs natabonan sa mas dakong kahinangop nga, kon tinud-on lang, mapatuman gyod diayng mga balaod. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
Igo sa unos 
Ako rang usa ang nahibilin sa among bay sa Consolacion sa amihanang Sugbo dihang nag-unos niadtong Miyerkules sa gabii. Hinay nga uwan ang sinugdanan. Nga gisundan sa hinay nga huros sa hangin gikan sa habagatan ug kasadpan. Maong nikumpiyansa ko ug gipasagdang abli ang mgaa bintana nga nag-atubang sa amihanan. Nalingaw nga naminaw sa dahunog sa uwan ug nagbatyag sa kabugnaw sa tibuok palibot. Uwahi na nakong nabantayan nga nagtuyuktuyok na diayng hangin samtang nag-anam kakusog. Nagbanaw na ang ang sawog sa tungod sa abling mga bintana. Naglisod na gani ko pagsera sa mga bintana tungod sa kalit nga pagkusog sa uwan ug hangin.-o0o-
Igo lang kong nakapanera sa tanang bintana dihang napawong ang suga. Nikalit lang og kangitngit ang Puwerte na nakong basaa. Naningkamot ko paghinumdom diin ibutang ang among flashlight ug hilom nga nangaliya nga mosiga pa kay wa na kong kahinumdom kanus-a kataposan nga na-charge. Bisan sa kangiob, nahinolan nako ang flashlight ug, labaw sa tanan, puwerte pang sigaha. Nakapasalamat ko sa kahitas-an nga nakatsamba pagpalit sa dakong flashlight. Nga akong gipili human napaso sa daghang emergency lights nga akong nasuwayan sa una. Nisiga lang og pila ka semana apan nangitom human sa duha o tulo lang ka charge ug wa na kapusli.-o0o-
Nanihapon ko samtang nag-aliwaros ang unos. Di na hinuon ngiob. Gipabarug nakong flashlight sa lamesa ug gipaatubang sa ibabaw ang suga. Puti ang among kisame maong nisanag ang tibuok kusina. Igo kong nahuman og kaon, nikalma ang unos. Apan padayon pang uwan ug huros sa hangin. Diha na kong kabantay nga nisamot pagbanaw ang among sawog. Labi na ang duol sa among pultahan nga nag-atubang sa habagatan. Ang gamayng kang-a sa kinaubsan sa pultahan ug sa sawog maoy gilutsan sa makalilisang nga uwan. Kinahanglan nga akong pahubson ang baha sa di pa mangabasa ug mangadaot ang among kabtangan sa sud.-o0o-
Nabasa kog usab dihang niggawas pagpangita sa mop sa among katabang. Maayo na lang nga akong nakit-an ug nakapasilong dayon. Ginudnod nakong mop sa mga bahin sa sawog nga gibahaan na. Kay di man maato sa pagpuga, akong gitrapo sa uga nga mga bahin sa pamasin ug monipis ang kabasa ug mas dali rang mauga. Labihan nakong singota pagkahuman og panrapo. Naligo (salamat nga ang tubig wa mokuyog og kagiw sa kuryente) ug nakatug tungod sa kakapoy. Hapit nang tungang gabii dihang nakamata. Wa gihapoy suga. Ug wa nang unos. Gipasigang flashlight. Haskang dakoa sa akong pahiyom pagkakita nga nauga nang tibuok bay. Sunod nakong tahas, atubangan sa kalit nga pag-usab-usab sa panahon tungod sa global warming, ug kon simbako di na mada og flashlight ug mop, mao ang pagkat-on paglangoy. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
